Al jaren zet onze kersverse Koningin zich in voor de zogenaamde microfinanciering. Met maximale inspanningen, neem ik aan. Microfinanciering bedient zich van middelen die beschikbaar worden gesteld vanuit de bancaire wereld ten behoeve mensen die daar bij gewone banken geen toegang toe hebben. Meestal gaat het om microkredieten: relatief kleine startkapitalen en leningen voor een eigen onderneming, bedoeld voor mensen in voornamelijk ontwikkelingslanden.
Een loffelijk streven, dat alom lauweren en applaus verdient. Zo zelfs, dat Muhammad Yunus, een Bengaalse pionier in microkredieten en oprichter van Grameen Bank, hiervoor in 2006 de Nobelprijs voor de Vrede ontving.
Het zou DE oplossing voor de armoede in de wereld kunnen zijn ware het niet, dat investeerders en zelfs reguliere banken met zijn initiatief aan de haal zijn gegaan. Dit had tot gevolg dat in de laatste paar jaar wildgroei ging ontstaan in deze vorm van kredietverlening zonder dat het oorspronkelijke doel waar het om ging, bestrijden van armoede, werd bereikt. Helaas wordt de grootste groep microkredietleners er niet rijker op, en niet zelden zelfs armer.
Hoe komt dat? Dezelfde Yunus verwijt de investeerders en banken in een artikel dat twee jaar geleden in de New York Times verscheen, dat zij zich als geldwolven hebben ontpopt door hoge rentes te vragen waardoor de arme geldleners hun lening niet meer kunnen terugbetalen. Gevolg: sociale onrust, schuldgevoelens, ontwrichting van levens en zelfs nog een stuk erger. Feit: in India pleegden in 2010 maar liefst 50 vrouwen zelfmoord omdat ze niet meer wisten hoe ze hun microkredieten terug moesten betalen. Op de website van mftransparency.org (een organisatie die microfinanciering in kaart brengt)valt te lezen dat veel banken hun rentetarieven veel te hoog hebben gesteld. In sommige landen loopt de rente zelfs tot astronomische getallen op, hoewel de inflatie maar enkele procenten bedraagt. Bij de FINCA-bank in dat land kan je rekenen op een debetrente van 248 procent. Is dat nog zuivere koffie? Het hele idee van Yunus wordt hiermee niet alleen om zeep geholpen, het wekt ook nog eens de vraag wie er achter zulke kredietverstrekking schuilen. Deze maffia-achtige praktijken van kredietverlening doen eerder denken aan georganiseerde misdaad. FINCA is een Amerikaanse kredietverlener, maar in naam een non-profitorganisatie! De organisatie krijgt ook fondsengeld vanuit Nederland: o.a. Oxfam-Novib, SNS Bank en ASN.
Voor Maxima hoop ik dat zij deze problemen van commerciële besmetting op het terrein van microfinanciering kan terugdringen en het oorspronkelijke idee van Yunus, namelijk kleine leningen verstrekken aan mensen die het ook terug kunnen betalen (een principe overigens dat ook in de Westerse wereld geldt)weer onder de aandacht brengt.
Als we microfinanciering en kredietverlening in het algemeen serieus willen nemen, dienen we mijns inziens uit te gaan van een win-winsituatie tussen partners, waarbij vertrouwen het sleutelwoord is.
SMART
SMART, een initiatief van Deutsche Bank, is een organisatie die microkredietleners probeert te beschermen (vnl. via voorlichting). Bij deze organisatie sloten zich meer dan tweeduizend instellingen uit de sector zich aan. De directeur van FINCA zit in het bestuur.
