Het nieuwe goud heet walviskots

Wie geluk heeft en een flinke, stinkende grijze steen aan het strand ontdekt, is in een klap van zijn financiële problemen af. Althans, als de grijze steen geen steen blijkt te zijn, maar grijze amber. Liefhebbers betalen er grif geld voor. Waarom? Het is exclusief spul, stinkt en je kunt er van alles mee.

Dit vraagt om een nadere verklaring. Het zit zo. Je hebt bruine amber en grijze amber. Bruine amber kennen we allemaal als barnsteen. Grijze amber of ambergris is minder bekend. Dit is evenals de bruine amber een product dat aan het strand te vinden is, maar is daarentegen van dierlijke oorsprong. Het is een braakbal uit de darmen van een potvis. Potvissen produceren in hun maag namelijk een speciale slijmlaag waarmee ze scherpe voorwerpen, zoals steentjes, schelpen, kalkskeletten, visgraten, enzovoorts onschadelijk maken. Eens in de zoveel tijd braken ze zo’n slijmklont uit. In reactie met het zoute zeewater versteent deze braakbal, die vervolgens soms op het strand aanspoelt. Alles fris en fruitig, maar waarom is deze bijzondere braakbal dan zoveel waard?
Grijze amber is het duurste ingrediënt van de Franse parfumindustrie. Amber stinkt verschrikkelijk, maar dat is niet de reden waarom het zo gewild is. De verklaring: goedkope parfums blijven niet plakken. Ze vervluchtigen binnen korte tijd. Precies. De braakstof is namelijk een fixeermiddel: daardoor blijft het op de huid plakken. En dat niet alleen: de parfumaroma’s klitten samen, een ideale combinatie van twee eigenschappen.
Oude amber ruikt naar muskus (ook van dierlijke oorsprong). Het is een gewilde geur bij parfummakers, reden waarom zij er hoge sommen geld voor bieden. 15 euro per gram is normaal; een gemiddelde klomp ambergris brengt dan al gauw 1500 euro op.

Ten slotte is het aardig om te weten, dat je walviskots ook als gerecht kunt eten. De Britse topkok Heston Blumenthal van The Fat Duck (zie bovenstaande foto) in het dorpje Bray in Berkshire, draait er zijn hand niet voor om. Je kunt amberkots namelijk smelten tot een chocoladeachtig goedje, het zal ongetwijfeld sterk ruiken, maar of het ook zal smaken… alleen al bij de gedachte ga ik al ehhh kotsen.

De kinetische kunst van Zoro Feigl

De kunst van de jonge kunstenaar Zoro Feigl heeft iets onvoorspelbaars en iets moois tegelijk. Mooi is een vage term, maar als het fascineert, als je er langer dan verwacht naar blijft kijken, dan kun je het toch wel als zodanig bestempelen. Het onvoorspelbare zit 'm in het effect dat ontstaat nadat het kunstwerk gaat bewegen. Meestal mechanisch: via een elektromotor. Het onvoorspelbare element is misschien zelfs wel datgene, waardoor het kunstwerk z'n bekoring krijgt. Het onvoorspelbare ligt dus blijkbaar in het verlengde van de esthetiek.
Feigl:

Mijn werken zijn vaak groot en luidruchtige machines die niks maken. Meestal gaan ze over esthetische bewegingen. Ik houd van natuurkundige principes, maar niet om ermee te rekenen. Ik vogel een beetje uit welke variabelen van invloed zijn en ja, daarbij blaas ik wel eens een motortje op. Dat is niet zo erg: ik doe soms onverwachte ontdekkingen omdat er iets onverwachts gebeurt. En dat vind ik retespannend. Vaak wordt het werk er beter van.

Vaak worden in de wetenschap precies op die manier ontdekkingen gedaan: als bij-effect van een experimentele opstelling. Wetenschap en kunst hebben allebei wel iets met dat ongrijpbare principe van de esthetiek.
Wie Feigl is, en welke werken hij recent heeft gefabriceerd, wordt duidelijk in de volgende video waarin hij zelf aan het woord komt.



Verder kun je YouTube filmpjes bekijken op zijn eigen website: ZOROFEIGL.NL