Blauw bloed

Als je blauw bloed hebt, ben je van adel. Deze wijsheid zou zeer goed kunnen slaan op de degenkrab. De degenkrab is een geleedpotig dier dat vooral voorkomt in Mexico en de VS langs de Atlantische kust en in delen van Azië. Het dier voedt zich met wormen en kleine schelpdieren, zoals mosselen. De degenkrab is al 360 miljoen jaar niet veranderd (stabiel type) en hij wordt daarom wel als een levend fossiel beschouwd (ik ook, soms). Je zou verwachten dat het dier tot de kreeftachtigen behoort, maar dat is niet juist. Het is familie van de spin. Aha!
Maar wat is er zo edel aan blauw spinnenbloed? In 1971 ontdekte men dat de degenkrab bestand is tegen de gevaarlijke E.coli bacterie. Nader onderzoek leerde dat dit komt doordat de krab een immuunsysteem heeft dat zich hier tegen kan weren. Een bestanddeel in het bloed van de degenkrab – Limulus Amebocyte Lysate, kortweg LAL – is hier de krachtige antistof, die zowel bacteriën, schimmels als virussen insluit en onschadelijk maakt. De blauwe kleur van het bloed heeft te maken met de stof hemocyanide (een eiwit vergelijkbaar met hemoglobine van de mens) dat geoxideerde koper-ionen bevat. (Leuk weetje voor nerds.) Vanwege de enorme potentie die deze ontdekking had voor de farmaceutische industrie, wordt de krab gevangen en aan de bloedtransfusie gelegd. Volgens schattingen zijn er minstens 250.000 degenkrabben nodig om bloed af te tappen. Daarvan leggen zo’n 20.000 tot 37.500 krabben het loodje. 30% van het bloed wordt afgetapt, waarna de levende exemplaren terug naar open zee gebracht worden. Dat er zo’n massale hoeveelheid krabben dood gaan is een oprechte zorg, daar dit proces zich jaarlijks herhaalt en de voortplantingsdrift van het dier wellicht niet opgewassen is tegen de geldhonger van de farmaceutische industrie. Zeker na de BP-ramp in de golf van Mexico (waar de dieren leven) is het raadzaam dat andere methoden om aan de werkzame stof LAL te komen worden onderzocht. Wetenschappers zijn al bezig om te onderzoeken of LAL kunstmatig aan te maken is. Gelukkig maar. Anders moeten we straks de ganse Koninklijke familie nog vragen om bloed te doneren.