Moordende woordkunst

Ilja Leonard Pfeijffer is dichter, romancier, essayist, criticus en polemist en wat dies meer zij. Maar ik smul vooral van zijn dichtkunst. Het is krachtige poëzie. Krachtpoëzie, zou ik het willen noemen. Kracht van woorden die je bijblijven, die als je ze leest blijven doorzingen in je geheugen. Als een muziekje, een liedje dat niet uit je hoofd te krijgen is. Alsof het om een aparte, melodieuze nieuwe taal gaat die je aantrekt als een handschoen en tegelijk verwart als een nylonkous die je open haalt aan je scherpe nagelranden.

Sommige gedichten zijn rauw en schunnig, vol van taalvondsten en -combinaties, andere zijn gevoelig als een zonverbrande huid. Ik lees ze keer op keer, en telkens worden ze beter dan ik dacht, verwarrender en aantrekkelijker. Het is razend knap dichtsel, kortom. Een paar voorbeelden, dan wordt het duidelijker.

De gedichtreeks "touwen" toont aan dat grofgebektheid van hersenloze wezens, harde kern voetbalsupportsvolk zal ik maar zeggen, soms ook niet voor niets heel goed klinkt, zeker als het gemengd wordt met NRC Handelsbladtaal of vaktaal uit de Rotterdamse haven. Echt een aanrader om ze hardop voor te lezen. Ik kies dit gedicht, dat veel weg heeft van een scheldpartij:

Touwen 4

Klim op een toren en pleurt dan je eigen te pletter
dat ze je darmen bijeen kennen dweilen met stront
dwars door je harsens gespat die gekakt op de
grond
leggen te kwakken als één vieze vunzige spetter

dat ze een makkie je rotkop identificeren
aan dat je hersenloos ligt met je stront in je doppen
en aan je imbiciel smoelwerk dat scheef legt te
soppen
en dat je nogal wat dom leg te desintegreren,

net zoals Piepmans benedendeks stukjes bij beetjes
van de verbrokkelde uit de verschudmond kwam
zeilen
met z'n geharsente over de slochteringssleuven

de kalibreerregelpallen en die lcd'tjes.
Konden ze die hele Pieper bijeen lopen dweilen,
snollen met snotterend smegma dat druipt uit d'r
gleuven.

De gevoelige kant van Pfeijffer komt bij voorbeeld tot uiting in het gedicht "Durf jij", dat op muziek werd gezet en zo prachtig werd gezongen door Ellen ten Damme.

Als ik de dorst drink van het wachten
En de tijd slik die je morst
Als ik de lange lege nachten leer begraven in mijn borst
Als ik de honger leer verbijten
Van jouw veel te verre mond
Als ik de dagen stil zal slijten
Die door zwijgen zijn verstomd

Durf jij, durf jij
me dan te zeggen dat je komt?
Durf jij, durf jij

Als ik door distels naar je toekruip
op een brandend pad van grind
Als ik door oerwoud naar je toesluip
Angstig rillend als een kind
Als ik rivieren overzwem
naar het land waar jij verblijft
Als ik de wilde zeeën tem
op een vlot dat amper drijft

Durf jij, durf jij
me dan te zeggen dat je blijft?
Durf jij, durf jij

Weer een lied is het oude liedje
Wat zal zijn is wat eerder bestond
Voel jouw brand in je hart dan geniet je
Maar de klok tikt
en alles is rond
Ja

En als je eindelijk zult proeven
wat je niet wist dat bestond
Als jij niets hoeft, dan te vertoeven
op de stilte van mijn mond
Als dorst en honger zijn gestild
niets dan voortaan nog bestaat
Als jij niet meer voor mij verschilt
Stilt de meer dat in de straat

Durf jij, durf jij
me dan te zeggen dat je gaat?
Durf jij, durf jij
me dan te zeggen dat je blijft?

Durf jij, durf jij
me dan te zeggen dat je komt?
Durf jij, durf jij
En de klok tikt
en alles is rond

Jeah, nanajaidadadadadadai
Laidaidadadadadada
Daidadada

__________________________________________________________

Hoewel Ilja Pfeijffer zo'n tien jaar geleden twee belangrijke prijzen kreeg, de C. Buddingh'-prijs en de Anton Wachterprijs, is deze man de laatste jaren haast nooit in de media te zien geweest, terwijl hij niet cameraschuw lijkt of niet onderhoudend genoeg. Jammer, want ik zou er voor thuis blijven. Wellicht moeten we vaker dichters uitnodigen om voor te lezen of vragen hun gedichten op muziek te zetten.

Bekijk en luister deze video:



PS: ik kocht een bundel van Ilja Pfeijffer voor nog net geen euro bij de winkelketen Action. Een schande dat de prijs zo laag ligt, maar het bundeltje lag tussen de mislukte uitgaven, de pulp zal ik maar zeggen. Het toiletpapier is nog net iets goedkoper en zachter voor je achterste, anders is het een overweging waard om de ene pulp voor de andere te verruilen. Heb je ook nog iets te lezen als je last hebt van geestelijke of lichamelijke obstipatie in kamer 100.