Ballet is niet alleen voor de elite

Gisteren mijn dochter en mijzelf getrakteerd op een balletvoorstelling van het Nationaal Ballet in de Stopera (Muziektheater) in Amsterdam. Ik had kaartjes besteld via internet, nog geen 30 euro p.p. voor een hele avond spektakel van de hoogste orde. Een koopje voor de liefhebber die voor mindere kwaliteit in het buitenland terecht kan voor veel meer geld. Het is bijna ongelooflijk dat je voor deze prijs een compleet orkest met 45 of meer musici krijgt voorgeschoteld, het Holland Symfonia, bovenop het wereldvermaarde balletgezelschap van zo'n 80 dansers. En dan heb ik nog niet alle technici en personeel meegerekend die achter de schermen hun vaardigheden uitoefenen.

Gelukkig zijn deze mensen niet wegbezuinigd, maar ik vraag me terdege af waar het publiek bleef want de zaal was maar voor 60 à 70% gevuld. Een nachtmerrie voor de directie van het theater en de staf, waarschijnlijk. Wat is de oorzaak dan?
Is dans niet populair, soms? Afgaande op de vele dansprogramma's op tv lijkt dat in ieder geval niet de reden. Klassiek ballet, is dat uit de mode? Het is natuurlijk moeilijk vast te stellen of dat het geval is. De een na laatste keer dat ik een balletvoorstelling bezocht, enige jaren geleden, was de voorstelling uitverkocht.
Zou het dan aan de programmering liggen? Het is een mogelijkheid. In de krant kreeg deze voorstelling: Carmen-Paquita-Bolero, 3 sterren uit 5. Geen hoge score. Het is wel een voorstelling bestaande uit 3 delen, wat inhoudt dat misschien een deel van het programma bij sommigen minder interesse zal opwekken.
Anderzijds zal de economische recessie meespelen. We zien dat echter niet in alle kunst- en cultuurevenementen terug. Wellicht dat ballet toch een soort uitgaansevenement is wat toegeschreven wordt aan de elite? TEN ONRECHTE!

Hoe het ook zij, de Spaanse voorstelling (die niet echt 100% Spaans was, overigens) was de moeite dubbel en dwars waard. Mijn dochter heeft er zelfs van genoten, en neem van mij aan, dat wil wat zeggen. Het eerste deel is de wat gedateerde Paquita van Marius Petipa, een introductie van de klassieke dans die je ogen op de kunstige hoogstandjes van de dansers gericht houdt. Dat moet ook wel, vanwege het wat saaie decor, en de dito belichting. Het tweede deel is totaal anders: de Bolero van Ravel is opzwepend, het decor is eenvoudig maar geweldig uitgelicht en de dansers zijn in optima forma, het spat allemaal van de bühne, met een daverend applaus tot gevolg. De derde ronde is weggelegd voor een wat vreemde maar verrassende Carmeninterpretatie. Het begin heeft wat weg van West Side Story, en ik meende zelfs te horen dat het orkest de begintonen hiervan door de noten van de Carmen heen speelde. Dit deel was op het eind misschien iets te lang, maar al met al verdient de voorstelling zeker een dikke 8.
Dat de programmering, de decors, de kleding of de verlichting heeft moeten inboeten vanwege de bezuinigingen is te begrijpen, aan de dansers is van schraalheid niets te zien, integendeel: zij schitterden als sterren. Nou ja, het viel wel op dat sommige danseressen wel errug mager waren (je kon de botten zien zitten), dus misschien krijgen ze wel minder salaris... Alle gekheid op een stokje: ga alsjeblieft deze voorstelling nog zien en zorg dat de zaal goed vol zit. (Tip: Als dat niet het geval blijkt, koop dan een goedkoop kaartje en wissel van plek.)

Ruim denken en krap wonen

Wie noodgedwongen kleinbehuisd is, zoals ik, propt zijn woonstee vast en zeker vol met zijn of haar bezittingen. Maar je kunt ook vrijwillig kleinbehuisd wonen en spaarzaam omgaan met de ruimte en spullen die je hebt. De Israëlische schrijver Etgar Keret (1967) bijvoorbeeld. Hij koos bewust om in een absurd krappe woning te wonen, en met reden. Keret heeft Poolse roots en zijn familie heeft vóór de Tweede Wereldoorlog in Warschau gewoond, niet ver van de plek waar nu zijn experimentele woonhuis staat: ingeklemd tussen de muren van twee gebouwen. Het is - puur bij toeval - op de grens waar vroeger twee ghetto's gescheiden waren door een brug.
Keret beschouwt dit huis als een soort monument voor zijn familie. Zijn ouders hebben de holocaust overleefd als enige van hun beide families. Hoewel hij er maar drie jaar gaat werken en leven, ziet hij dit kunstproject (want dat is het) als het ondergaan van een moeilijke periode uit het leven van zijn ouders.

[Het karkas van het huis in aanbouw]

Naar verluidt zou dit smalste huis ter wereld (122 cm breed - ter grootte van een klein bureau of fornuis)slechts tot doel dienen als werkruimte voor Keret, maar verkassen hoeft hij niet want het heeft een bed, een keukentje, a minitoilet en dito douche, een zitzak en een paar tafeltjes. Alle comfort van een motorjacht zal ik maar zeggen. Net als een modern jacht bestaat het huis bijna geheel uit aluminium en polycarbonaat (een soort plexiglas). De trap naar het woongedeelte is mechanisch op de trekken, zodat ongewenste indringers buiten blijven en extra ruimte wordt gecreëerd (zie onderstaande maquette). De Poolse architect Jakub Szczesny van het bureau Centrala heeft een knap staaltje werk geleverd.

Etgar Keret geniet in Nederland enigszins bekendheid vanwege zijn humoristische, absurdistische verhalen, onder de titel "Verrassing", verschenen bij uitgeverij Podium. Gezien het genre van zijn verhalen zal deze "sit-in" wellicht tot spectaculair tragikomische scènes leiden, die in een nieuw boek verwerkt worden. Dat belooft wat!